Dział Teatralno-Filmowy
22 X 2024 - 10 I 2025
Adam Sikora
Wolfelsgrund
rysunki, fotografie, kadry
Skąd ten złowrogo brzmiący tytuł? Ziemia wilka, dziura w ziemi wypełniona mgłami – i Międzygórze, polska nazwa, która wyparła skowyt wilków unoszący się ponad łagodnymi wzgórzami. Kilka lat temu zamieszkałem w tej mrocznej, niepokojącej dolinie wciśniętej w rozgałęzienia górskich potoków spływających ze Śnieżnika. Prace, które prezentuję na wystawie, stanowią przegląd różnych, chociaż układających się w pewną całość cykli tematycznych.
Natura to słowo, które stało się jawnym anachronizmem, zainfekowało świadomość i wyzwoliło sensy kryjące się w strukturze kamienia, skalnej jamie czy zmiennym nurcie górskiego strumienia. Pierwszym cyklem powstałym w tym miejscu były prace „wypływające” z kamienistego dna potoku. Kau, mityczna ryba przypływająca po dusze zmarłych, zaczerpnięta z mitologii Mezopotamii, wpisana została w zagłębienia i skalne szczeliny.
Forma wraz z treścią kolejnych cykli meandrowała, podlegała zmianie, jednak istota była niezmienna. Ryba Kau przemieniła się w Fałdę, tytuł następnego zbioru prac. Skąd ta fałda? Być może z nieregularnych linii kamienia, barokowych koronek ołtarza w wiejskim kościele lub poskręcanych pnączy wyrastających pomiędzy skalnymi wypiętrzeniami. Fałda nawiązywała więc do ziemi, jamy, pnącza, a zarazem do Leibniza oraz Deleuze’a. Kolejna metamorfoza to przemiana Fałdy w cykl zatytułowany Hi, Joe. Prace te były kontynuacją struktury wizualnej ujawniającej się w Fałdzie, wzbogacone zostały natomiast o znaki, symbole czy obrazy kulturowe wyrażające niepokój politycznymi i wojennymi zaburzeniami współczesności. Wreszcie ostatnia przemiana: cykl Coś z niego wyciekało, w którym forma wizualna nawiązuje do wcześniejszych prac, to nowe ujawnienie fałdy – przemieniającej się w strugę wyciekającą ze skamieniałej, zastygłej monady.
Tak, w dużym skrócie, rysuje się charakter tej wystawy. Fotografie i rysunki stanowią podstawowy zasób ekspozycji. Jako dopowiedzenie pojawią się również wątki filmowe związane z Ziemią Wilka. Pierwszym jest cykl zdjęć Wolfelsgrund. Są to prace powstałe w trakcie namysłu nad scenariuszem filmu Powrót Giganta. Drugim zbiorem fotogramów są klatki filmowe z ostatniego filmu Wolfelsgrund. Patho Film. Są one, podobnie jak cała ekspozycja, formą introspekcji, próbą wglądu w sfałdowane pnącza podskórnego krajobrazu, psychoanalizą dokonaną na odległym pustkowiu ariergardy.
Adam Sikora
Prof. dr hab. Adam Sikora – operator filmowy, reżyser, scenarzysta, fotograf i malarz. Jest absolwentem Wydziału Operatorskiego PWSFTViT w Łodzi, realizatorem spektakli Teatru Telewizji oraz programów kulturalnych Telewizji Polskiej, m.in. „Ogrodu Sztuk” i „Rozmów na nowy wiek”, autorem licznych wystaw fotograficznych, wykładowcą akademickim w Szkole Filmowej im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego i dyrektorem na kierunku realizacji obrazu filmowego, telewizyjnego i fotografii.
Najważniejszą częścią jego dorobku są filmy realizowane wspólnie z Lechem Majewskim: „Pokój saren”, „Wojaczek”, „Angelus”, „Młyn i krzyż”; z Jerzym Skolimowskim: „Cztery noce z Anną”, „Essential Killing”; oraz z Piotrem Dumałą: „Las” – które przyniosły mu uznanie krytyki. Ponadto jest autorem filmów dokumentalnych z różnych perspektyw ukazujących Górny Śląsk, m.in. „Bluesmeni. Ballada o Janku »Kyksie« Skrzeku” i „Boże Ciało”.
Otrzymał wiele nagród, m.in. za zdjęcia do „Essential Killing” na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, jest laureatem „Orła” – Polskiej Nagrody Filmowej za zdjęcia do filmu „Cztery noce z Anną” oraz Czeskiego Lwa (Nagrody Czeskiej Akademii Sztuki Filmowej i Telewizyjnej) za zdjęcia do „Ve stinu” Davida Ondříčka.